Η ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ like ΣΤΟ facebook

Η     ψυχοπαθολογία     των   like στο facebook

Το like  στο facebook δείχνει αποδοχή μιας ανάρτησης από έναν τρίτο (φίλο ή όχι). Σημαίνει «μου αρέσει αυτό που αναρτήθηκε», ή βίντεο, ή τραγούδι, ή σχόλιο ή φωτογραφία. Παρόλο που αυτό το μέσο κοινωνικής δικτύωσης απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, παρατηρείται το φαινόμενο άνθρωποι μεγάλης ηλικίας να αποζητούν τα like όπως ο διψασμένος το νερό. Μετρούν μάλιστα τον αριθμό των like, και όσο πιο μεγάλος είναι τόσο μεγαλύτερη «αποδοχή» νοιώθουν. Η παρακάτω προσέγγιση δεν έχει απόλυτο χαρακτήρα, δεδομένου ότι, λόγω των εκατομμυρίων χρηστών καθώς και των δισεκατομμυρίων αναρτήσεων, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχουν απόλυτες προσεγγίσεις.

Συνήθως δεν έχει σημασία το είδος και η ποιότητα της  ανάρτησης, μεγαλύτερη σημασία έχει το πρόσωπο που κάνει την ανάρτηση. Υπάρχουν άτομα που έχουν κερδίσει τη συμπάθεια πολλών και δέχονται like  σε ό,τι και να αναρτήσουν. Υπάρχουν άτομα «άχρωμα» ή αθόρυβα που ανεξαρτήτως αριθμού φίλων, τα like που εισπράττουν είναι λίγα ή ελάχιστα. Από ένα σημείο κι ύστερα, αν το άτομο που αναρτά είναι δημοφιλές για κάποιο λόγο, είτε επειδή είναι γνωστό σε πιο ευρύ κοινό είτε επειδή είναι μια όμορφη γυναίκα, ακόμα και «βλακείες» να αναρτά θα δέχεται σε λίγα λεπτά καταιγισμό από like.

Συνήθως δημοφιλή άτομα είναι εκείνα που οι αναρτήσεις τους σχολιάζουν κοινωνικά ή πολιτικά θέματα και είναι αιχμηρές ή περιέχουν καυστικά σχόλια. Αν δε τις διανθίζουν με λέξεις «καυτές» με ερωτικό υπόβαθρο, αποσπούν σίγουρα την προσοχή. Οι οπαδοί τους επευφημούν:«Πές τα ρε μάγκα». Φυσικά είναι  οι ίδιοι που δημιουργούν και «εχθρούς» ή αντιπάλους. Δεν τους ενδιαφέρει όμως. Οι αντίπαλοι «τους ζηλεύουν» και «τρέμουν» το «θάρρος της γνώμης τους». Η ανάγκη για προσοχή και αποδοχή μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να ξεπεράσει κάθε όριο  από τον «μάγκα/ισσα που λέει τη γνώμη του στα ίσα».

Οι αναρτήσεις και οι αντιδράσεις των «διάσημων» ή δημοφιλών προσώπων εμπεριέχουν ορισμένα μοτίβα που μπορούμε να δούμε (πάντα χονδρικά, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν απόλυτες αντιδράσεις).

1)      Αν ο χρήστης είναι «φίρμα» πρώτης γραμμής, για παράδειγμα έχει 30 χρόνια ή 40 χρόνια στον καλλιτεχνικό χώρο και δουλεύει σε νυχτερινό κέντρο τυχαίνει μεγάλης αποδοχής από το κοινό. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διατηρεί ο ίδιος  προφίλ («δεν προλαβαίνει») αλλά κάποιος παρατρεχάμενος ή έμπιστος.

2)      Αν είναι μικρότερης εμβέλειας «φίρμα», γνωστός από την τηλεόραση κ.λπ. (τραγουδιστής,  πολιτικός, ηθοποιός, δημοσιογράφος), μπορεί να έχει ο ίδιος προφίλ στο οποίο αναρτά τις «σοφίες» του αποσπώντας εκατοντάδες like, αλλά ουδέποτε απαντά. Αν απαντήσει θα είναι είτε σε γνωστό του, είτε γενικά. Αυτό δεν αποθαρρύνει όμως τους θαυμαστές του οι οποίοι εκφράζονται με τα καλύτερα λόγια και γράφουν τις απόψεις τους σε «σεντόνια» τα οποία τις περισσότερες φορές ουδέποτε διαβάζει. Τον ενδιαφέρει να «συντηρεί» το όνομα του στην επικαιρότητα.

3)      Αν είναι «μικροφίρμα» ή «φίρμα» παρηκμασμένη της δεκαετίας του 1970 ή του 1980, διατηρεί προφίλ και οι αναρτήσεις του δέχονται αρκετά like, ποτέ όσα οι δυο προηγούμενες κατηγορίες.  Απαντά ο ίδιος και ευχαριστεί τους θαυμαστές του για τα καλά τους λόγια. Ο τρόμος της λήθης κάνει πάντα τον άνθρωπο ταπεινότερο.

Ποια είναι όμως τα είδη των like;

1)      Το πηγαίο like, που το βάζει κάποιος επειδή πραγματικά του αρέσει αυτό που αναρτήθηκε.

2)      Το «μηχανικό» like που βάζει κάποιος σε ένα φίλο του, ό,τι και να αναρτήσει ή επειδή «λυπάται» κάποιον που έχει λίγα like.

3)      Το like που βάζει κάποιος σε μια ωραία γυναίκα ή σε μια «φίρμα» ή «μικροφίρμα» για να τον προσέξει και να δείξει ότι είναι «κολλητός» και υποστηρικτικός (Φυσικά είναι τόσα τα like που έχει λάβει ο «διάσημος» που δεν κοιτάζει καν ποιοι τα βάζουν).

4)      Τα like που ανταλλάσσουν μεταξύ τους τα μέλη μιας φατρίας, μιας ομάδας ας πούμε ανθρώπων που αλληλοϋποστηρίζονται (Αν βάλει κάποιος άλλος την ίδια ακριβώς ανάρτηση, δεν θα του γίνει like).

Υπάρχουν φυσικά και πλείστες όσες περιπτώσεις ατόμων που δεν βάζουν like, ακόμα και να τους αρέσει η ανάρτηση, γιατί δεν θέλουν να «δώσουν αξία» στο άτομο που έκανε την ανάρτηση. Αυτό γίνεται ή από κομπλεξικά άτομα, ή από άτομα που θεωρούν ότι «τιμούν» με τα like  τους τον συγκεκριμένο χρήστη (σνομπισμός), ή ακόμα κι από απλή αδιαφορία.

Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά την αποδοχή ενός like πολλοί χρήστες αισθάνονται μεγάλη ευφορία και ανεβαίνει η ψυχική τους διάθεση. Αυτό συμβαίνει διότι εκκρίνεται ντοπαμίνη, το like δρα διεγερτικά όπως περίπου και το sex. Το αντίθετο αποτέλεσμα φέρνει η έλλειψη των like. Μάλιστα συχνά – πυκνά διαβάζονται βαρύγδουπες αναρτήσεις που λένε:«θα σβήσω όσους δεν τιμούν τη φιλία μας με like διότι δεν έχει νόημα να είμαστε φίλοι όταν δεν εκτιμούν αυτά που αναρτώ». Φυσικά είναι οι  ίδιοι που δεν «τιμούν με like» τους 3 ή 4 ή 5000 φίλους τους. Απαιτούν χωρίς να προσφέρουν.

Είναι προφανές ότι ο αριθμός των like δεν έχει καμιά απολύτως σημασία. Μπορεί μια ανάρτηση καταπληκτική να έχει εκατοντάδες ή και χιλιάδες like όπως και μια ανάρτηση κατάπτυστη. Ο πραγματικά σώφρων και συνετός άνθρωπος δεν δίνει σημασία ούτε στον αριθμό των like αλλά  ούτε «τρέμει» αν ξεχάσει να βάλει like σε μια ανάρτηση φίλου του. Αν τον εκτιμά τον παίρνει τηλέφωνο ή τον συναντά. Η κούφια ευχαρίστηση που αντλείται μέσα από τέτοιου είδους πατήματα κουμπιού δεν αντανακλά τίποτα περισσότερο από μια επιφανειακή ικανοποίηση που χάνεται και αυτή μέσα στο χάος των τρισεκατομμυρίων ψηφιακών δεδομένων.

                                                                                         Γιώργος Πολ. Παπαδάκης