Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ – ΕΡΙ ΝΤΕ ΛΟΥΚΑ(Erri De Luca- Storia di Irene)

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ – ΕΡΙ ΝΤΕ ΛΟΥΚΑ

Όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη λογοτεχνία ξεχνούμε συνήθως ότι δεν εννοούμε οτιδήποτε γράφεται και εκδίδεται σε μορφή βιβλίου. (Μια γενικότερη έννοια είναι η «γραμματεία» που περιλαμβάνει και άλλα κείμενα) Η έννοια της λογοτεχνίας περιλαμβάνει τον έντεχνο γραπτό λόγο. Φυσικά τα όρια είναι δυσδιάκριτα Το βασικό χαρακτηριστικό ενός λογοτεχνικού κειμένου δεν είναι τόσο το μυθοπλαστικό στοιχείο ή το πεδίο αναφοράς του έργου, αλλά ο τρόπος με τον οποίο γράφεται, αν και η έννοια της «αισθητικής απόλαυσης» υπόκειται και αυτή σε κριτήρια σχετικότητας ανάλογα με τον αναγνώστη αλλά, και τη χρονική περίοδο που γράφηκε το κείμενο. Βασικό κριτήριο είναι η γλώσσα που γράφεται το κείμενο και ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας μεταδίδει ένα ψυχικό φορτίο στον αναγνώστη ικανό να προκαλέσει συγκίνηση ή απόλαυση με βάση οπωσδήποτε κάποια κριτήρια ποιότητας (αποκλείεται η ψυχαγωγία ως έννοια υπηρέτησης του ευτελούς και του κοινότυπου). Ο Έρι ντε Λούκα σε όλα τα βιβλία του που έχουμε διαβάσει έως τώρα υπηρετεί την έννοια της λογοτεχνίας με βάση  την πρωτογενή εικόνα που έχει κάποιος στο μυαλό για το τι είναι ποιοτική λογοτεχνία. Η γλώσσα του έχει αυτή την δύναμη, να συγκινεί και να έλκει. Τα κείμενά του εμπεριέχουν το ψυχικό φορτίο της προσωπικής εμπειρίας το οποίο διαθλάται σε ακτίνες λέξεων, συμβολισμών, στοχασμών. «Η ιστορία της Ειρήνης» είναι ένα μικρό βιβλίο 165 σελίδων που εμπεριέχει την ομότιτλη ιστορία και άλλα τρία μικρά διηγήματα. Το ομότιτλο αφήγημα έχει άρωμα Ελλάδας. Η Ειρήνη είναι ένα μικρό κορίτσι που μεγαλώνει σαν άλλος λιλιπούτειος Ροβινσώνας σε ένα ελληνικό νησί. Η θάλασσα (ως μέρος του φυσικού περιβάλλοντος) για άλλη μια φορά βρίσκεται στο επίκεντρο της διήγησης του Ντε Λούκα και συμβολίζει την απέραντη δίοδο διαφυγής από τα εγκόσμια, το γαλάζιο της ελευθερίας, αλλά και τους κινδύνους που υπάρχουν αν δεν προσέξει κανείς. Η συνδιάλεξή της Ειρήνης με έναν ξένο και οι «βουβές» εκμυστηρεύσεις της, δημιουργούν έναν πόλο τρυφερής επικοινωνίας ανάμεσα στο συγγραφέα και το κορίτσι με μάρτυρες τα δελφίνια και τη θάλασσα. Η διαδικασία αυτή λειτουργεί εξαγνιστικά για το συγγραφέα. Η Ειρήνη είναι έγκυος. Ο πατέρας είναι το μυστικό της. Όταν την ρωτάνε ποιος είναι ο πατέρας εκείνη δείχνει τη θάλασσα. Είναι ένα δελφίνι; Η ένωση της Ειρήνης με τη θάλασσα και τα δελφίνια συμβολίζει την ένωση του πραγματικά ελεύθερου ανθρώπου με το αιώνιο. Ο συγγραφέας αναφέρει την ιστορία του Ιωνά που επέζησε τρεις μέρες στην κοιλιά ενός κήτους. Η φάλαινα κατάπιε τον Ιωνά και την Ειρήνη έσωσαν τα δελφίνια. Η φάλαινα συμβολίζει την ανθρώπινη απληστία και το δελφίνι την διαφυγή από τα όρια που έχει βάλει ο καθένας στον εαυτό του. Το κορίτσι δεν ανήκει στην κοινωνία των ανθρώπων, αποτελεί όμως μέρος της πραγματικής φύσης κι υπό αυτή την έννοια, εμπεριέχει την ιερότητα του «αγνού» και του αμόλυντου γι αυτό και τη λένε «Ειρήνη». Ο Γιουνγκ, έλεγε ότι ”στα παραμύθια η ψυχή διηγείται την ιστορία της”. Στην «ιστορία της Ειρήνης» η ψυχή του συγγραφέα με τη μορφή της Ειρήνης κάνει ακριβώς αυτό.

Απόσπασμα, μτφρ: Κωνσταντίνα Γερ. Ευαγγέλου

«..Στα ελληνικά που διδάχτηκα στο λύκειο υπήρχε η λέξη που σήμαινε την ειρήνη. Της έδωσαν αυτό το όνομα μετά την καταιγίδα. Το δικό μου όνομα, αντίθετα, είναι αστείο, στραπατσαρισμένο στο πέρασμα από ένα θείο που μπορούσε να το κουβαλάει σε εμένα που το παραμόρφωσα. Δεν το εξέθεσα στη γελοιότητα, στην καταστροφή όμως ναι. Τώρα είναι ένα τυχερό όνομα. Συνοδεύει μερικούς τίτλους βιβλίων που μοιάζουν περισσότερο με ενός σοφέρ παρά συγγραφέα. Είναι σοφέρ ιστοριών. Η Ειρήνη λέει πω ς τα ονόματα είναι σφυρίγματα, χρησιμεύουν για να καλούμε. Το δικό της αντηχεί στη θάλασσα, ανάμεσα στα δελφίνια που συναγωνίζονται ποιο θα το πετάξει μακρύτερα. Στη στεριά είναι νεκρό, κανείς δε καλεί μια κωφάλαλη».

Ο συγγραφέας για τον εαυτό του και την Ελλάδα: (από συνέντευξη στο ΒΗΜΑ)

Για τα Ελληνικά: «Διδάχθηκα αρχαία ελληνικά στο σχολείο. To ρήμα "ποιώ" ενέχει τη δύναμη  αλλά και τη σημασία του τεχνίτη, του μάστορα. Και ξέρω, και νιώθω, πως σχετίζεται αυτό με την ποίηση, την τέχνη του λόγου. Για την Ελλάδα: Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι είστε πνιγμένοι από τα χρέη. Αν όμως βάζατε φόρο ένα εκατοστό του ευρώ σε κάθε ελληνική λέξη που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο, θα ήσασταν οι πιο πλούσιοι από όλους! Όταν ακούω για το ελληνικό χρέος, σκέφτομαι πάντα το χρέος που έχουν όλες οι γλώσσες του κόσμου απέναντι στην ελληνική γλώσσα».

βιογραφικό

Ο Έρι Ντε Λούκα έχει εκδώσει πάνω από 60 βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες. Το 2013 του απονεμήθηκε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και χαρακτηρίστηκε «συγγραφέας της δεκαετίας» από τον ιταλικό Τύπο.

Γιώργος Πολ. Παπαδάκης

Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΜΥΓΩΝ (1954) – ΟΥΙΛΙΑΜ ΓΚΟΛΝΤΙΝΓΚ

Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΜΥΓΩΝ (1954) – ΟΥΙΛΙΑΜ ΓΚΟΛΝΤΙΝΓΚ

Έχουμε ξαναπεί ότι υπάρχουν μυθιστορήματα υψηλής λογοτεχνίας τα οποία μπορούν θαυμάσια να συνδυάσουν την ποιότητα με το εύληπτο της αφήγησης και τη δημοφιλία. Αυτό το τονίζουμε διότι υπάρχουν αρκετοί «διανοούμενοι» που αποκηρύττουν μετά βδελυγμίας οτιδήποτε «διαβάζεται» και είναι προσπελάσιμο αναγνωστικά από το ευρύ κοινό, ενώ ανυψώνουν όλα εκείνα τα έργα που μπορούν μόνο να προσεγγιστούν από τους λίγους. Εμείς απλά θα θέσουμε ένα ερώτημα. Πόσο εύκολο είναι άραγε για ένα συγγραφέα να στήσει ένα μυθιστόρημα πλοκής με άρτια αφηγηματικό λόγο και ταυτόχρονα να μπορεί αυτό το έργο να καθιερωθεί σαν ένα από τα σπουδαιότερα αναγνώσματα του 20^ου αιώνα; Ένα έργο που εμπεριέχει βασικά συστατικά οικοδόμησης της ανθρώπινης κοινωνίας και παραθέτει με τον πλέον εύστοχο τρόπο διαχρονικά ερωτήματα μέσα από αλληγορίες και συμβολισμούς;. Ένα από αυτά τα έργα είναι «Ο Άρχοντας των μυγών» του Γκόλντινγκ. Ο συγγραφέας στήνει ένα περιπετειώδες σκηνικό με μια ομάδα παιδιών που βρίσκεται εγκαταλελειμμένη σε ένα νησί εξ΄ αιτίας ενός αεροπλάνου που έπεσε. Τα παιδιά είναι όλα αγόρια, ένα κορίτσι θα δυσχέραινε την προσπάθεια του συγγραφέα να κατευθύνει την αφήγηση σε καθορισμένα μονοπάτια, χωρίς να εμπλέξει το «δαίμονα» του ερωτικού συναισθήματος. Η  βασική αλληγορία στήριξης του έργου είναι σαφής. Το νησί, με κατοίκους τα παιδιά έξι έως 13 ετών, αναπαριστά τη μικρογραφία μιας κοινωνίας που ενώ έχει όλες τις προϋποθέσεις να είναι ένας επίγειος παράδεισος τελικά μετατρέπεται σε κόλαση. Διότι μπορεί ο άνθρωπος κατά τον Λοκ, να γεννιέται tabula rasa, σε ότι αφορά τη γνώση, αλλά δεν μπορεί να εμποδίσει το ορμέμφυτο να κυριαρχήσει. Και αυτό συνήθως έχει σαν βάση όλα εκείνα τα πρωτόγονα ένστικτα κυριαρχίας που βασίζονται στην επιβολή, την κυριαρχία και εν τέλει τον φόβο. Όλο το μυθιστόρημα είναι γεμάτο συμβολισμούς με κυριότερη την αρχετυπική παρουσία του Βελζεβούλ του «Άρχοντα των μυγών», που καταφέρνει να φυτέψει το σπόρο της διχόνοιας και να μετατρέψει την αρμονική συνύπαρξη σε αγώνα επιβολής και κατάληψης της «εξουσίας». Γι αυτό αρκεί η τρομακτική παρουσία μιας γουρουνοκεφαλής, ενός συλλέκτη μυγών, και καταστροφέα ψυχών.

Βέβαια οτιδήποτε για να γίνει επιτυχία πρέπει να καταφέρει να στρέψει και τα φώτα της κοινής γνώμης πάνω του. Γι αυτό φρόντισε ο Έλιοτ αρχικά και η έκδοση του στην Αμερική αργότερα, το 1959, όπου και κατέστησε το βιβλίο δημοφιλές στην αμερικανική νεολαία.

Ουίλλιαμ Γκόλντινγκ (1911 – 1993)(wiki)

Ο σερ Ουίλιαμ Τζέραλντ Γκόλντινγκ (William Gerald Golding, 19 Σεπτεμβρίου 1911 – 19 Ιουνίου 1993) ήταν Βρετανός μυθιστοριογράφος και ποιητής, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1983. Επίσης, το 1980 κέρδισε το λογοτεχνικό βραβείο Μπούκερ, για το μυθιστόρημα The Rites of Passage. Η συχνά αλληγορική πεζογραφία του Γκόλντινγκ κάνει ευρεία χρήση υπαινικτικών αναφορών στην κλασική λογοτεχνία, στην μυθολογία, και στο Χριστιανικό συμβολισμό. Αν και δεν υπάρχει ευδιάκριτη σύνδεση μεταξύ των μυθιστορημάτων του και η τεχνική του ποικίλει, ο Γκόλντινγκ ασχολείται κυρίως με την έννοια του κακού και καταλήγει με κάτι που έχει χαρακτηριστεί ως ένα είδος σκοτεινής αισιοδοξίας.