ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΙΔΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ: Ο ΝΕΟΦΑΣΙΣΤΑΣ

 

ΕΝΑ ΝΕΟ ΕΙΔΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΑΔΥΕΤΑΙ: Ο ΝΕΟΦΑΣΙΣΤΑΣ

 

Ο φασισμός, δεν είναι ιδεολογία. Είναι στάση ζωής. Είναι η προσπάθεια φίμωσης της γνώμης του άλλου, που δεν ταυτίζεται με τη δική σου. Είναι επίσης η προσπάθεια επιβολής της δικής σου γνώμης ως «σωστής». Ο 21^ος πρώτος αιώνας έχει αναδείξει σε υπερθετικό βαθμό προβλήματα και θέματα που κάποτε αποτελούσαν ταμπού και «καυτά κάρβουνα». Ομοφυλοφιλία, ρατσισμός, ισότητα των ανθρώπων. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν σταμάτησε η πάλη για μια πιο ελεύθερη κοινωνία με στόχο την «ουτοπία». Την ουτοπία μιας ελεύθερης κοινωνίας απόλυτα ίσων μελών. Μια κοινωνία, αλληλοσεβασμού, σεβασμού της οποίας διαφορετικότητας, μια κοινωνίας, όπου οι ερωτικές προτιμήσεις, το χρώμα, η κοινωνική τάξη, η πολιτική ιδεολογία, το θρήσκευμα,  η εν γένει διαφορετικότητα δεν θα παίζει κανένα ρόλο αρνητικό, ούτε θα αποτελεί αντικείμενο κρίσης. Πράγματα θεωρητικά αυτονόητα, που όπως τελικά αποδεικνύεται, δεν είναι. Ακόμα κι από εκείνους που υποτίθεται τα υποστηρίζουν.

Η διαφορετικότητα των πολιτισμών, μέσα από αιώνες πολιτισμικής και κοινωνικής  ζύμωσης  αναπόφευκτα, έχει παγιώσει «ήθη, έθιμα και παραδόσεις» που έχουν καταγραφεί στη συλλογική συνείδηση λαών και εθνοτήτων σαν «απολύτως σωστά». Αυτό καθιστά το μέσο άνθρωπο, με μια μέτρια ανάπτυξη συνειδητότητας  ικανό να περιχαρακώνει αντιλήψεις και απόψεις μέσα στα κλειστά ερμάρια του μυαλού του, ως «απόλυτα σωστές» και «ορθές», έτσι ώστε να καθιστά δύσκολο έως αδύνατο να δεχθεί οποιαδήποτε αλλαγή. Ισότητα ναι, ελευθερία λόγου ναι… αλλά…

Όλος αυτός  ο ορυμαγδός αλλαγών μέσω και της ασύδοτης ελευθερίας που έδωσε το διαδίκτυο, οδήγησε τον καθένα, να λέει, ότι θέλει, όπως θέλει, όποτε θέλει. Όταν ο Μ. Θεοδωράκης, μίλησε για αριστερόστροφο φασισμό σε μια δημόσια ομιλία, πολλοί έπεσαν να τον φάνε με τη ρήση: «Ο Μίκης ξεκούτιανε» ακριβώς επειδή δεν εξέφραζε την άποψή τους. Αν παρόλη την ηλικία του έλεγε ή δεν έλεγε αυτό που ήθελαν να ακούσουν, οι ίδιοι άνθρωποι, θα έλεγαν: «Α ρε Μίκη λεβέντη, τα έχεις τετρακόσια, ζεις για να μας οδηγείς».

Όταν κάποιοι εκφράζουν την αντίθεση τους σε γάμους ομοφύλων ή σε υιοθέτηση παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, αντιμετωπίζονται με βδελυρό τρόπο και διώκονται λεκτικά. Γιατί άραγε θα πρέπει να συμφωνούν, ντε και καλά;

Όταν κάποιοι διαφωνούν με το μεταναστευτικό και εκφράζουν μια διαφορετική άποψη για τους λαθρομετανάστες διώκονται λεκτικά ως «φασίστες» και ρατσιστές».

Σε μια ανάρτηση μου σε κινηματογραφικό σάιτ, έκανα πριν καιρό ένα ποστ, με θέμα ότι κάποιοι κινηματογραφικοί ρόλοι, όπως τρελών, ψυχοπαθών, αναπήρων ανθρώπων είναι «πιασάρικοι» για όσκαρ. (Η Λάμψη, Τζόκερ, Το αριστερό μου πόδι, Ο άνθρωπος της βροχής κ.α). Ειδικά αν το ηθοποιός είναι μεγάλου βεληνεκούς η διάκριση είναι πολύ πιθανή. Το δύσκολο έγραψα, είναι να πάρεις όσκαρ ενσαρκώνοντας ένα συμβατικό χαρακτήρα.

Το ποστ είχε μια γενικά μεγάλη απήχηση με ανταλλαγή απόψεων και αρκετά λάικς. Το επόμενο πρωί που ξύπνησα και μπήκα είδα και κάποια σχόλια με αναφορές περί ρατσισμού. Σκέφτηκα, ότι μπήκα σε λάθος ομάδα και ξαναπροσπάθησα αλλά βεβαιώθηκα ότι αφορούσε το δικό μου ποστ. Έπαθα σοκ. Οι χαρακτηρισμοί υπήρχαν διότι είχε αναφερθεί (γενικόλογα φυσικά), η λέξη «τρελός». Διότι πως τολμάς να αναφέρεις τη λέξη τρελός, είναι υποτιμητική θεώρησαν οι νεοφασίστες (για ποιόν;;;). Εκεί συνειδητοποίησα …το.. που ζω και το τι μέλλει γενέσθαι. Κοινώς, δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα.

Οι λέξεις: φασισμός, ρατσισμός, ομοφοβία κλπ, έχουν γίνει καραμέλα στα στόματα των περισσότερων, ειδικά νεαρότερων ατόμων που μεγαλώνουν με αυτή τη νοοτροπία. Με τη νοοτροπία, του ότι αν τολμήσει κάποιος να πει, ότι δεν του αρέσει στο 90% των σειρών ή των σύγχρονων ταινιών που παρακολουθεί να βλέπει, διαρκώς σχέσεις και οικογένειες ομοφύλων διότι θεωρεί ότι δεν αντικατοπτρίζει τον κοινωνικό μέσο όρο (δεν είναι κακό, για το γράφοντα είναι εντελώς αδιάφορο), να πέφτουν να τον ξεσκίσουν.

Με τη νοοτροπία ότι αν κάποιος τολμήσει να ξεστομίσει…. Ότι το τάδε χρονικό διάστημα την περίοδο της χούντας, έγιναν πολλά έργα σε μια περιοχή ή η οικονομία άκμαζε (χωρίς να είναι απαραίτητα υποστηρικτής του καθεστώτος), να πέφτουν να τον ξεσκίσουν.

Με τη νοοτροπία ότι αν κάποιος τολμήσει να πει ότι πιστεύει στο Χριστό και στην Παναγία, (ακόμα κι αν αυτό το εκφράσει με ταπεινό τρόπο, χωρίς πρόκληση), να πέφτουν να τον ξεσκίσουν, ως αμόρφωτο και κομμάτι του όχλου.

Με τη νοοτροπία, ότι αν κάποιος τολμήσει να πει ότι κάνει «διαλογισμό» και «γιόγκα» και ότι «ο Θεός είναι παντού» να πέφτουν να τον ξεσκίσουν (οι άλλοι αντίστοιχοι φανατικοί, θεουσάτοι χριστιανοί), γιατί ο Θεός είναι ένας, ο αληθινός, αυτός που «πιστεύουμε  εμείς», και οτιδήποτε άλλο είναι κατασκεύασμα του διαβόλου του σατανά η του δαίμονα και ο οποιαδήποτε το αναφέρει ή το υποστηρίζει είναι πλανημένος.

Με τη νοοτροπία, ότι αν κάποιος τολμήσει να πει ότι είναι άθεος, αυτό αυτόματα συνδέεται από τους «καλούς ανθρώπους» με «ηθική έκπτωση» και λιθοβολείται είτε άμεσα είτε έμμεσα. Διότι πως μπορεί ένας άνθρωπος «καλός» να μην είναι θεοσεβούμενος;

Με τη νοοτροπία, ότι αν κάποιος τολμήσει να πει ότι του αρέσει το κρέας και δη το κυνήγι, είναι «ένα κτήνος» που καταναλίσκει «αθώες ψυχούλες» αντί να είναι βήγκαν. Διότι δε μπορεί ένας «ευαίσθητος» άνθρωπος να τρώει κρέας.

Με τη νοοτροπία-χαριτολογώντας πλέον - ότι αν κάποιος προτιμά τις λευκές φρυγανιές, και όχι τις σικάλεως που είναι σκούρες… είναι ρατσιστής με τις φρυγανιές.

Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Όλα αυτά είναι κατασκευάσματα των ανθρώπων, ανάλογα την εποχή και την κοινωνία. Το μόνο αντικειμενικό λάθος είναι να θεωρείς τη γνώμη του άλλου υποδεέστερη από τη δική σου, ακόμα κι αν ανήκει σε  μια μειοψηφία, ακόμα κι αν δεν είναι της μόδας, ακόμα κι αν ανατρέπει τη δική σου κοσμοθεωρία. Το μόνο αντικειμενικό λάθος είναι να προσπαθείς να βλάψεις ή να κακοποιήσεις ή να λοιδορήσεις ή να κατηγορήσεις τον άλλον επειδή δεν έχει την δική σου άποψη ή τη δική σου σκιαγράφηση πάνω σε διάφορα θέματα.

Τη δεκαετία του 1920, μια γυναίκα με φούστα κοντύτερη από 20 εκατοστά από το έδαφος (νόμος Πάγκαλου) θεωρούταν ελαφριών ηθών και χαρακτηριζόταν σαν πουτάνα από τον κοινωνικό περίγυρο. Όλοι ήταν σίγουροι γι αυτό.

Τις δεκαετίες του ‘40 και του ‘50 γινόντουσαν εγκλήματα  τιμής σε επαρχιακές περιοχές και αλληλοσκοτώνονταν μεταξύ τους μέσα από ταμπέλες «αριστερός» και «δεξιός». Οι περισσότεροι, άνθρωποι αγράμματοι, χωρίς κάν ιδεολογική και πολιτική μόρφωση, δρούσαν πρωτόγονα μέσα από στεγανά και βδελυρές ιδεοληψίες που είχαν κληρονομήσει από τους, με τον ίδιο τρόπο αναθρεμμένους γονείς τους

Μέσα από μια δίκαιη προσπάθεια, βελτίωσης σαθρών καταστάσεων παρελθόντων ετών αν όχι αιώνων, μέσα από κοινωνικές αδικίες, ανισότητες, ομοφοβίες, αποκλεισμό κοινωνικών ομάδων, διωγμών, άσκηση βίας ο σύγχρονος άνθρωπος με σημαία του, την «ελευθερία της έκφρασης» τείνει να εξομοιώνεται με τον κλασικό ρατσιστή της δεκαετίας του ‘60 που θα έλεγε «σκυλάραπα» έναν έγχρωμο καθ όλα ισότιμο άνθρωπο, με βάση το χρώμα του ή θα έσκουζε και θα απέκλειε από τον κοινωνικό περίγυρο κάποιον άνθρωπο που απλώς θα είχε διαφορετικές ερωτικές προτιμήσεις.

Οι αδικίες αυτές, πολλών χρονών, ανέπτυξαν ένα νέο είδος σύγχρονου ανθρώπου: τον νεοφασίστα. Τον προκλητικό «ιδεαλιστή» «αντι-ομοφοβικό», «αντι-ρατσιστή», «αντι-φασίστα», μετανεωτερικό άνθρωπο που σκούζει σε κάθε ευκαιρία με όποιον θεωρεί ότι παρεκκλίνει από το «σωστό δρόμο». Ο νεοφασίστας δεν μπορεί να διακρίνει, τον πραγματικά κακό άνθρωπο, τον πραγματικό ρατσιστή ή τον πραγματικά ομοφοβικό, αλλά επιτίθεται και καυτηριάζει, μια οποιαδήποτε έκφραση ή φράση αντίκειται κατ εκείνον με το όραμα «ελευθερίας» που τον ποτίζει.

Ο νεοφασίστας «ψάχνει να βρει» ατόπημα παντού: από τη λεπτομέρεια, από μια οποιαδήποτε άποψη, από μια ασήμαντη έκφραση για να χαρακτηρίσει, να κατηγορήσει και να καταδικάσει. Ο νεοφασίστας κυριαρχείται από το μίσος και τείνει ν

α εξομοιωθεί με το παλαιό αποκρουστικό πρότυπο του «πρωτόγονου» άξεστου, ακοινώνητου αρτηριοσκληρωτικού μονολιθικού «κατόχου της απολύτου αλήθειας». Αν μπορούσε θα κρέμαγε, ή θα σκότωνε. Ο νεοφασίστας πολλαπλασιάζεται καθημερινά και κρίνει κατακρίνει καταδικάζει, διότι αυτός γνωρίζει, το «σωστό» και όποιος δεν ταυτίζεται με τις απόψεις του αποτελεί θλιβερό απομεινάρι ενός ακατονόμαστου παρελθόντος. Ο νεοφασίστας είναι υποκριτής.

Ο νεοφασίστας αρέσκεται να κατηγορεί και να βρίζει καθημερινά και μέσω του πληκτρολογίου του σε κοινωνικά δίκτυα και ομάδες. Οποιαδήποτε φήμη «αμαυρώνει» την υπόληψη κάποιου, δε διστάζει να την αναπαράγει και να βγάλει συμπεράσματα, χωρίς αποδείξεις, απλά με μόνο όχημα τη φήμη.

Ο κλασικός παλαιός φασίστας, ήταν το λιοντάρι που το έβλεπες, γνώριζες ότι θα «σε φάει» και το απέφευγες. Ο νεοφασίστας, είναι η κόμπρα, που είναι ντυμένη με το ένδυμα μιας δήθεν δικαιοσύνης»  και στην πρώτη ευκαιρία θα σε κρεμάσει από το πρώτο κλαδί μια τυχαίας βελανιδιάς.

Η σύγχρονη παράνοια οδηγεί ήδη σε συζητήσεις για… άκουσον, άκουσον, αλλαγές σε λέξεις ή εκφράσεις κλασικών λογοτεχνικών έργων μιας άλλης εποχής με κριτήριο «το σωστό της σημερινής εποχής». Οι «δέκα μικροί νέγροι» της Αγκάθα Κρίστι θα λογοκριθεί και το «Αχ κουνελάκι, κουνελάκι, ξύλο που θα το φας», θα καταργηθεί, γιατί…. προάγει τη βία.

Καθηγητής απολύθηκε σε άλλη χώρα, επειδή αποκάλεσε ένα μαθητή με το φίλο του και όχι με το φύλο που είχε δηλώσει ο ίδιος. (Πράγματι έχει δικαίωμα ο καθένας να αυτοπροσδιορίζεται, αλλά τι θα γίνει αν κάποιου του ξεφύγει και εκφράσει αυτό που βλέπει κατά λάθος;)

Μαθητής αποβλήθηκε  σε άλλη χώρα, επειδή είχε μπλούζα με λεζάντα ότι: «τα φύλα είναι δύο», και αυτό θεωρήθηκε ότι πλήγωσε συμμαθητές του που θεωρούσαν ότι ανήκαν σε άλλο φύλο. (Άραγε αν εκείνοι φόραγαν μπλούζα ότι τα φύλα είναι δέκα, θα αποβάλλοντο, επειδή θα πληγώνονταν οι ψυχές, των άλλων μαθητών που πίστευαν ότι τα φύλα είναι δυο;;)

Τα δικαία, πράγματι, αιτήματα για την αποτίναξη σκοτεινών και παλαιομοδίτικων νοοτροπιών του παρελθόντος, οδηγεί σε ίσως ακόμα χειρότερα μονοπάτια. Διότι ο άνθρωπος δεν θα κρίνεται από την πραγματική ουσία του, αλλά από μια «στάση θεαθήναι», από το αν θα του ξεφύγει μια λέξη ή θα πει κάτι παραπάνω. Ο τρόμος για το είδος της  έκφρασης πιθανότατα θα κυριαρχήσει και αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία.

Θεωρώ ότι είμαστε ακόμα στην αρχή μιας νέας εποχής, «δικαιοσύνης» και «ελευθερίας» που ανατέλλει. Ο Θεός να βάλει το χέρι του.

 

 

 

 

Η ΒΕΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ

 

Η ΒΕΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ

Ωραίο μυθιστόρημα του Κοέλιο, που μέσα από μια συνηθισμένη απόπειρα αυτοκτονίας ψυχαναλύει την άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής με καθρέφτη την προσωπικότητα της 24χρονης Βερόνικα. Στο πρόσωπο της Βερόνικα ο αναγνώστης βρίσκει πολλές φορές τον εαυτό του, μέσα από ερωτήματα που αναδύονται από  θέματα υπαρξιακά. Η 24χρονη αποφασίζει να πεθάνει ενώ τα έχει όλα στη ζωή. Η ρουτίνα σκότωσε σε εκείνη κάθε διάθεση για ζωή. Αναρωτιέται ο αναγνώστης πως ένα νεαρό άτομο αυτής της ηλικίας, μπορεί να έχει βαρεθεί τα πάντα και να οδηγηθεί στην αυτοκτονία. Το εσωτερικό κενό που μπορεί να νοιώσει κάποιος δεν έχει ηλικία. Η ευτυχία είναι μια κατάσταση της ύπαρξης που δεν επιτυγχάνεται με τις κατακτήσεις του «Εγώ»: χρήματα, επαγγελματική επιτυχία, σεξ, υλικά αγαθά. Ο συγγραφέας «σπρώχνει» τον αναγνώστη στα σκοτάδια του εαυτού του και τον οδηγεί σε συνειδητοποιήσεις. Η γυναίκα δεν πεθαίνει, αλλά ξυπνά σε ένα άσυλο φρενοβλαβών καταριόντας την κακή της μοίρα για την παράταση ζωής που πήρε, δεδομένου ότι έτσι κι αλλιώς θα πεθάνει λόγω ανηκέστου βλάβης σε ζωτικά όργανα. Στο άσυλο ο Κοέλιο στήνει την δραματουργία του αναδεικνύοντας, θέματα: κοινωνικά, θρησκευτικά, και ψυχολογικά. Για την Βερόνικα που είναι υποχρεωμένη να περάσει την τελευταία εβδομάδα της ζωής της εκεί, ο χρόνος περνά δραματικά. Η συναναστροφή με τους γιατρούς και τους ασθενείς όμως, θα την οδηγήσει να αναρωτηθεί για το πραγματικό νόημα της ζωής καθώς και να προβεί σε εσωτερικές αναθεωρήσεις. Η βατή γλώσσα του συγγραφέα και η αφηγηματική ροή του έργου διευκολύνουν τον αναγνώστη να περνά της σελίδες, έχοντας την κρυφή ελπίδα ότι ίσως στο τέλος η γυναίκα θα σωθεί. Σημαντικό ρόλο στην αφηγηματική ροή αποτελεί το ψυχιατρείο στο οποίο εγκλωβίζεται η Βερόνικα. Ο συγγραφέας καταφέρνει να εμφυσήσει νέα πνοή ζωής στη Βερόνικα μέσα από τους τοίχους του χειρότερου θεωρητικά  χώρου, ενός ιδρύματος για ψυχασθενείς. Η συναναστροφή της ηρωίδας με τους «τρελούς» την οδηγεί στο να κοιτάξει καλύτερα μέσα της.  

Το έργο αυτό του Κοέλιο αναδεικνύει το αντίκτυπο που μπορεί να έχει μια ψυχική νόσος σε μια ευαίσθητη ψυχή, όπως της Βερόνικα.  Η κατάθλιψη, οδηγεί σε μια απομόνωση τον πάσχοντα κάτι που καθιστά ακόμη δυσκολότερη την περίπτωση του. Ο φόβος, είναι διαρκώς παρών και σε κάποιες περιπτώσεις όπως της Βερόνικα ο θάνατος φαντάζει σαν λύτρωση. Το ψυχιατρείο όμως ανατρέπει, αυτή την επιθυμία και αφήνει να αναδυθούν διαφορετικά αισθήματα που η ίδια δεν είχε βιώσει. Αυτή η παραδοξότητα είναι που καθιστά ενδιαφέρουσα την ανάγνωση του βιβλίου αυτού. Το περιβάλλον του ψυχιατρείου σπάει τους συμβατικούς κανόνες και τα «πρέπει» και οδηγεί την Βερόνικα στην συνειδητοποίηση της αξίας της ζωής.

Απόσπασμα:

«Μετά το περιστατικό με την «Αδελφότητα» είχε φτάσει να σκεφτεί μερικές φορές: Αν μπορούσα να επιλέξω, αν είχα καταλάβει από πριν ότι οι μέρες μου ήταν ίδιες επειδή έτσι τις ήθελα, ίσως…»

Όμως η απάντηση ήταν πάντα η ίδια: Δεν υπάρχει ίσως, επειδή δεν υπάρχει εναλλακτική επιλογή. Και επέστρεφε  εσωτερική γαλήνη της, γιατί όλα ήταν προκαθορισμένα.

Σε αυτό το διάστημα ανέπτυξε μια σχέση (όχι φιλία), γιατί η φιλία απαιτεί μακρά συμβίωση και αυτό ήταν αδύνατο) με τη Ζένκα. Έπαιζαν χαρτιά – που βοηθούν να περνάει ο καιρός – και καμιά φορά έκαναν μαζί σιωπηλούς περιπάτους στον κήπο.

 Γιώργος Πολ. Παπαδάκης