Η ΕΡΗΜΟΣ ΤΩΝ ΤΑΡΤΑΡΩΝ – ΝΤΙΝΟ ΜΠΟΥΤΖΑΤΙ- Dino Buzzati

Η ΕΡΗΜΟΣ ΤΩΝ ΤΑΡΤΑΡΩΝ – ΝΤΙΝΟ ΜΠΟΥΤΖΑΤΙ

Ο Ντίνο Μπουτζάτι γεννήθηκε στο Μπελλούνο το 1906 και πέθανε στο Μιλάνο (όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του) το 1972. Μετά το δίπλωμα Νομικής, αφοσιώθηκε στη δημοσιογραφία και στη λογοτεχνία.

Το σπουδαίο αυτό μυθιστόρημα με τίτλο «Η έρημος των Ταρτάρων»,  εκδόθηκε το 1940. Ο υπολοχαγός Τζιοβάνι Ντρόγκο είναι ο πρωταγωνιστής. Φεύγει από το σπίτι του και πηγαίνει έφιππος στο οχυρό που θα υπηρετήσει. Έκτοτε ο υπολοχαγός θα επισκέπτεται αραιά και που το σπίτι του μέσα στα χρόνια που  περνούν αργά και βασανιστικά. Αυτές οι αραιές επισκέψεις εξυπηρετούν το σκοπό του συγγραφέα να αναδείξει ακόμα περισσότερο το αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου. Το μόνο πράγμα που προσδίδει διάθεση για ζωή στο οχυρό είναι η προσμονή επίθεσης από τους Ταρτάρους. Ο Ντρόγκο ξεκίνησε νέος και συνάντησε στην αρχή της διαμονής του στο οχυρό πολλούς μεσήλικες και ηλικιωμένους. Ο χρόνος όμως πέρασε από πάνω του και σταδιακά άρχισε να παίρνει την θέση τους, όχι μόνο ηλικιακά αλλά και σε ότι αφορά τις ιδεοληψίες τους. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από αυτόν που επέλεξε ο Μπουτζάτι να μιλήσει κανείς για τη ματαιότητα της προσμονής, για τα άδοξο πέρασμα του χρόνου, για το παράλογο που υποκρύπτεται πίσω από την στρατιωτική νοοτροπία αλλά και την πίστη στην ουτοπία. Η καβαφική οπτική που αποκαλύπτεται  στο «περιμένοντας τους βαρβάρους» βρίσκει την τέλεια εφαρμογή της στο μυθιστόρημα αυτό. Οι πολεμιστές του οχυρού στηρίζουν την ύπαρξη τους μέσα από την προσμονή μιας επίθεσης. Ευφυής ο τρόπος που επέλεξε ο συγγραφέας να ολοκληρώσει την αφήγηση με τη χρήση της τραγικής ειρωνείας.

 Όλο το μυθιστόρημα είναι ένα οδοιπορικό μιας ολόκληρης ζωής που εκτυλίσσεται ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, με την τραγική όψη της ύπαρξης να ενυπάρχει πίσω από τη  δράση. Είπαν για το συγγραφέα ότι επηρεάστηκε  από τον Κάφκα ή ότι προσπάθησε να τον μιμηθεί. Ο ίδιος ο Μπουτζάτι όταν του το έθεσαν αυτό είπε: «Δε μιμούμαι εγώ τον Κάφκα, η ζωή η ίδια το κάνει». Στην πραγματικότητα υπάρχουν διαφοροποιήσεις και θεωρούμε ότι είναι άδικη αυτή η σύγκριση. Υπάρχουν καφκικά στοιχεία στο έργο του Μπουτζάτι δοσμένα όμως με διαφορετικό τρόπο. Στον Κάφκα τα αδιέξοδα προκύπτουν μέσα από το παράλογο ενός γραφειοκρατικού και πολλές φορές ασφυκτικού περιβάλλοντος. Το περιβάλλον του Μπουτζάτι είναι περισσότερο ονειρικό ενώ σε αρκετά διηγήματά του προβάλλει το μεταφυσικό στοιχείο ως κυρίαρχο. Κοινό τους στοιχείο είναι πραγματικά η ματαίωση των προσδοκιών των ηρώων τους μέσα από μια ατέρμονη προσμονή η προσπάθεια, η σύγκρουση με τις αγκυλώσεις της ίδιας της ύπαρξης.  

Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο σε μετάφραση Ανταίου Χρυσοστομίδη:

«Είχε την ελπίδα πως δε θα έβλεπε τίποτα κι όμως μια μαύρη γραμμή διέσχιζε λοξά το ασπριδερό βάθος της πεδιάδας, κι αυτή η γραμμή κουνιόταν, ένα πυκνό πλήθος ανθρώπων και εφοδίων ερχόταν προς το Οχυρό. Καμιά σχέση με εκείνες τις μίζερες σειρές των οπλισμένων αντρών που είχαν έρθει κάποτε για να διευθετήσουν  τη γραμμή των συνόρων. Αυτή ήταν, επιτέλους, η πραγματική στρατιά του βορρά και ποιος ξέρει…

Στο σημείο αυτό ο Ντρόγκο είδε την έρημο μέσα από το φακό του να γυρίζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, να γίνεται όλο και πιο σκοτεινή, να βυθίζεται  στο απόλυτο σκοτάδι. Έχασε τις αισθήσεις του  και έγειρε σαν μαριονέτα πάνω από το πεζούλι. Ο Σιμεόνι τον συγκράτησε  την τελευταία στιγμή, γραπώνοντας το λιποθυμισμένο σώμα του ταγματάρχη ένοιωσε στα δάχτυλα του το λιπόσαρκο κοκαλιάρικο  κορμί».