ΠΡΩΤΟΣ ΕΡΩΤΑΣ – SAMUEL BECKETT

ΠΡΩΤΟΣ ΕΡΩΤΑΣ – SAMUEL BECKETT (μετάφραση Αχιλλέας Αλεξάνδρου)   

Το κεντρικό θέμα του βιβλίου  (Πρώτος Έρωτας) αυτού του Μπέκετ είναι ο νεανικός έρωτας ενός 25χρονου με μια κοπέλα που γνώρισε σε ένα παγκάκι. Αν και ο τίτλος προϊδεάζει αλλιώς τον «ανύποπτο» αναγνώστη η ανάπτυξη του θέματος δεν εμπεριέχει ρομαντικά και λυρικά στοιχεία, άλλωστε τα χαρακτηριστικά αυτά  δεν ανήκουν στο στοχαστικό σύμπαν του συγγραφέα. Ο Μπέκετ στήνει το σκηνικό της γνωριμίας σε ένα παγκάκι που αποτελεί απλά την αφορμή για τα «πετάγματά» του.   Στη πραγματικότητα αποδομεί το ερωτικό στοιχείο προσφέροντας την πραγματικότητα με ωμότητα:

Περιγραφή ποδιών:

«…και κατεβαίνοντας μεθοδικά και χωρίς να βιάζομαι μέχρι τα πόδια, έδρα κάλων, κραμπών, πρηξιμάτων, σπασμένων νυχιών, κρυοπαγημάτων, ποδάγρας και άλλων παραδόξων».

Αποδόμηση ρομαντικού έρωτα:

«..Μπορεί να την είχα ερωτευθεί με έναν έρωτα πλατωνικό; Δυσκολεύομαι  να

το πιστέψω. Θα είχα χαράξει το όνομά της πάνω στις ξεραμένες σκατούλες της αγελάδας εάν ο έρωτας ήταν αγνός και ανιδιοτελής;»

Ενίοτε σαρκαστικός :

«Έπιασε να γδύνεται…Όταν οι γυναίκες δεν ξέρουν πλέον τι να κάνουν, γδύνονται, και είναι δίχως αμφιβολία το καλύτερο που μπορούν να κάνουν.»

Η πρωτοτυπία του Μπέκετ είναι πρωταρχικά γλωσσική. Δεν υπακούει ούτε στους κανόνες της φόρμας, ούτε της γραμματικής. Μπορεί να ξεκινήσει μια παράγραφο με λυρικό τόνο κι ύστερα στην ίδια παράγραφο να αλλάξει ύφος και να γίνει πρόστυχος ή ακόμα και ωμός, ενώ μπορεί να ξεκινήσει μια φράση τον ενικό και να την τελειώσει στον πληθυντικό.

Η αφήγηση αφού εστιάσει σε ένα θέμα π.χ στη γνωριμία με την κοπέλα στο παγκάκι, στο μονόλογο που ακολουθεί επεκτείνεται στον ουρανό, στο ίδιο το  παγκάκι, στο τι θα γινόταν αν έβρεχε, στο πρόσωπο της κοπέλας, στα πόδια, ακόμα και  σε «επεκτάσεις πάνω στις επεκτάσεις» π.χ όταν κάνει αναφορά στο πρόσωπο της το συσχετίζει με το πρόσωπο του νεκρού πατέρα του και τις διαφορές που υπάρχουν. Στην πραγματικότητα ο Μπέκετ ακολουθεί τη ροή της σκέψης και την «κάνει κείμενο». Ας το σκεφτούμε λίγο καλύτερα: Πόσες φορές μέσα στην καθημερινότητα, ένα απλό γεγονός, μια συνάντηση, ένα φαγητό, η παρατήρηση ενός γυναικείου σώματος, κατευθύνει τη σκέψη σε παράλληλες πραγματικότητες που συσχετίζονται με απίθανο τρόπο με το γεγονός; Μπορεί για παράδειγμα μια επίσκεψη στο σπίτι μας από κάποιο πρόσωπο να συντελέσει για τέτοιου είδους χαοτικές παρεμβολές. Το άρωμα του να είναι μια «άγκυρα» στο παρελθόν που μας θυμίζει μια άλλη γνωριμία και ταυτόχρονα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πόσο σκληρά πέρασε ο χρόνος ή να μας επιφέρει θλίψη αν το άτομο εκείνο δεν είναι στη ζωή. Ο Μπέκετ δεν κάνει μόνο αυτά αλλά και

φιλοσοφεί πάνω στα γεγονότα:

«Μου χρειάστηκε πολύς καιρός, ολόκληρη η ζωή μου, για να το πούμε έτσι, για να καταλάβω ότι τι χρώμα ενός μισοϊδωμένου ματιού, ή ακόμα η πηγή ενός μακρινού ήχου, είναι κοντά στη Giudecca, μέσα στην  κόλαση της άγνοιας, απ’  ότι η ύπαρξη του Θεού, ή η γέννηση του πρωτοπλάσματος, ή η ίδια η ύπαρξη, και απαιτούν περισσότερα, απαιτούν μια σοφία, που όμως τα θεωρεί ανάξια λόγου».

Το «παράλογο» ενυπάρχει με τα παραπάνω στοιχεία. Η διακωμώδηση ανθρώπων και καταστάσεων αποτελεί για τον Μπέκετ την κύρια διέξοδο από την διάψευση των ελπίδων για ένα καλύτερο αύριο από το μοντέρνο άνθρωπο, τον ίδιο άνθρωπο που κατάφερε να κάνει δυο παγκοσμίους πολέμους μέσα σε τριάντα μόλις χρόνια. Ο σφιχτός λόγος, οι ανατροπές μέσα στην ίδια παράγραφο, η αλλαγή διάθεσης και η μεταφορά από το χαμόγελο στη θλίψη ενυπάρχουν στον «Πρώτο Έρωτα». Αυτός είναι ο Μπέκετ. 

βιογραφικά:

Ο Σάμιουελ Μπέκετ (αγγλ.Samuel Barclay Beckett) (13 Απριλίου 1906 – 1989) ήταν Ιρλανδός λογοτέχνης, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του είναι βασικά μινιμαλιστικό, και σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, βαθιά απαισιόδοξο για την ανθρώπινη φύση. Η απαισιοδοξία αυτή αντανακλάται από την εκτενή και περίεργη αίσθηση του χιούμορ στο έργο του, καθώς και από το γεγονός ότι η περιγραφή των εμποδίων στην ανθρώπινη ζωή εξυπηρετεί την επιθυμία του Μπέκετ να δείξει ότι το "ταξίδι" είναι που αξίζει, παρά τις δυσκολίες του.

Το 1969 τιμήθηκε με το βραβείο νόμπελ ενώ το 1984 εκλέχθηκε επικεφαλής της Aosdána, ένωσης ανθρώπων των Καλών Τεχνών της Ιρλανδίας.