ΣΤΟΜΑ ΓΕΜΑΤΟ ΧΩΜΑ – ΜΠΡΑΝΙΜΙΡ ΣΤΣΕΠΑΝΟΒΙΤΣ

 ΣΤΟΜΑ ΓΕΜΑΤΟ ΧΩΜΑ– ΜΠΡΑΝΙΜΙΡ ΣΤΣΕΠΑΝΟΒΙΤΣ

Μια νουβέλα «ταχύτητας» και «φυγής» με την ψυχολογία του ήρωα να δοκιμάζεται σε όλη τη διάρκεια του κειμένου. Το κείμενο διαβάζεται απνευστί από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα με το συγγραφέα να αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου που εγκαταλείπει τα εγκόσμια δεδομένης της συνειδητοποίησής του ότι είναι άρρωστος και πεθαίνει. Κυριολεκτικά το σκάει από το τραίνο στο οποίο βρίσκεται. Επιθυμεί να πεθάνει κάπου μόνος στη φύση. Κάποιοι άνδρες τον ακολουθούν για να τον βοηθήσουν αλλά αυτός μόλις το αντιλαμβάνεται, παρεξηγεί τις προθέσεις τους και εντείνει τις προσπάθειές του για διαφυγή. Η αφήγηση σπάει σε δυο μέρη: ένα από τη σκοπιά του άρρωστου ήρωα και άλλο ένα από τη σκοπιά των διωκτών του. Η ενδοσκόπηση που επιτυγχάνεται στην ψυχή του φυγά μέσα από τις αλλεπάλληλες εσωτερικές συγκρούσεις, την εναλλαγή της διάθεσης και τον πόνο ο οποίος σταδιακά μετατρέπεται σε εμπειρία λύτρωσης, συνταράσσει τον αναγνώστη με τον πρωτότυπο τρόπο που προσφέρεται από τον Στσεπάνοβιτς: Η λύτρωση επέρχεται μέσω της φυγής, αλλά δοσμένη μέσα από ένα αδιάκοπο τρεχαλητό. Κι οι διώκτες επίσης μεταβάλλονται ψυχολογικά κατά την διάρκεια της καταδίωξης. Η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και η έννοια της ελπίδας  μεταλλάσσεται από την πρωταρχική της μορφή: από ελπίδα για επιβίωση σε  ελπίδα για αξιοπρεπή θάνατο. Αλλά κι αυτό ακόμα δεν είναι προφανές για το φυγά. Πρέπει να προσπαθήσει για να το κατακτήσει. Μια αλληγορία για την δύναμη της ανθρώπινης ψυχής και το δικαίωμα του ανθρώπου να αποφασίζει μόνος του το πώς θα πεθάνει. Η γραφή του Στσεπάνοβιτς ποιητική, με συγκρατημένο λυρισμό, σαγηνεύει.

Μτφρ: Λεωνίδας Χατζηπροδρομίδης

«Με το ξημέρωμα σταματάει για να ξεκουραστεί. Δεν ήξερε ούτε πόσο καιρό βάδιζε στο σκοτάδι και στο άγνωστο ούτε πού έφτασε. Αλλά ήταν σίγουρος ότι καλά έκανε που κατέβηκε απ’ το τραίνο και που σ’ αυτό το μικρό και άγνωστο σταθμό – ενώ στεκόταν μόνος και χαμένος ανάμεσα στις ράγες, στα βαρέλια από πίσσα, στα σκορπισμένα και διαλυμένα ξύλινα κιβώτια – ένιωσε την επιθυμία να φύγει στο σκοτάδι και μακριά όσο πιο μακριά από τους ανθρώπους και από κάθε τι που, έστω για μια στιγμή, θα μπορούσε να τον αναγκάσει να ζητήσει από οποιονδήποτε παρηγοριά ή βοήθεια».