Γιώργος Πολ. Παπαδάκης «Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο τραγουδιστής των Ελλήνων», εκδ. Δρόμων, 2022, σελ. 776
O Γιώργος Πολ. Παπαδάκης, σε ένα ογκώδες βιβλίο 774 σελίδων, αφιερωμένο στον Γρηγόρη Μπιθικώτση, αναλαμβάνει μια πολυπρισματική προσέγγιση, φόρο τιμής, στον μεγάλο Έλληνα ερμηνευτή και δημιουργό. Ο Παπαδάκης δεν αρκείται σε ιστορίες, αφηγήσεις, ευτράπελα ή/ και συνεντεύξεις –έναν κοινό παρανομαστή που χαρακτηρίζει συνήθως τα βιβλία του είδους–, αλλά προχωρά σε έναν ιδιαίτερο και καινοφανή τρόπο προσέγγισης, αποτέλεσμα μακράς έρευνας, εργασίας αλλά και βαθιάς εκτίμησης και αγάπης προς έναν δημιουργό που λάτρεψε και αποθέωσε η χώρα μας.
Πέρα, λοιπόν, από τη λεπτομερή αναφορά σε όλα τα τραγούδια του μεγάλου ερμηνευτή, ο συγγραφέας προλογίζει κάθε τραγούδι σχολιάζοντας τον τρόπο ερμηνείας του:
«Τον Παύλο και το Νικολιό: στιβαρό ζεϊμπέκικο με έντονο τον ρυθμό στα 9/8, προτρέπει για χορό, αλλά χορό κατανυκτικό. Στο ίδιο πνεύμα με τα υπόλοιπα τραγούδια του δίσκου, ο Μπιθικώτσης ιερουργεί και γίνεται ανατριχιαστικός στην εκφορά των λέξεων «θάνατος» και «χώμα». Δυο αδέλφια που οδηγούνται στον θάνατο με τις μάνες να τα συνοδεύουν. Ένα ακόμα μαργαριτάρι στο περιδέραιο του κλασικού ελληνικού τραγουδιού με τον Μπιθικώτση να δίνει το «κάτι άλλο», και τον ακροατή να αναρωτιέται αν είναι σε θέση άλλος τραγουδιστής να βάλει στο στόμα του αυτά τα τραγούδια, όχι για να τα αποδώσει επαρκώς, αλλά για να μπορέσει έστω να προσεγγίσει το δέος που προκαλεί η πρωτότυπη ερμηνεία».
Επιπλέον, διασχίζει όλες τις χρονικές περιόδους της δημιουργίας του Μπιθικώτση, τόσο ως ερμηνευτή όσο και ως συνθέτη, ενώ σε ξεχωριστό κεφάλαιο επιχειρεί τη φωνητική ανάλυση πολλών τραγουδιών, προβαίνοντας σε αξιόλογες παρατηρήσεις για τον μουσικό ερευνητή που επιθυμεί να εντρυφήσει περισσότερο στο φαινόμενο της φωνής του τραγουδιστή. Για το τραγούδι Τόσα χρόνια (Ρωμιοσύνη), «Τόσα χρόνια όλοι πεινάνε, όλοι διψάνε, όλοι σκοτώνονται», ο Παπαδάκης αναφέρει:
«Το κομμάτι ξεκινάει στη “σι” μινόρε αρμονική, ο καλλιτέχνης ξεκινάει την πρώτη του νότα στην τέταρτη νότα της κλίμακας και ανεβαίνει στην τονική “σι”, στο φωνήεν “ο” της λέξης “όλοι”. Πηγαίνει από νότα σε νότα με glissando, κι έτσι καταφέρνει έναν δραματικό τόνο, σχεδόν ανατριχιαστικό».
Στο βιβλίο επίσης απαντά στατιστική καταγραφή όλων των ρυθμών/ χορών στους οποίους παραπέμπουν οι μελωδίες που ερμήνευσε ο τραγουδιστής, ενώ ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει στις πολυσέλιδες (ανέκδοτες) συνεντεύξεις που παραχώρησε ο Μπιθικώτσης στον συγγραφέα του έργου, ο οποίος για πολλά χρόνια υπήρξε και προσωπικός του φίλος:
Πώς βλέπετε την μπέσα σήμερα;
«Δες το κάθε κράτος σαν άνθρωπο. Έτσι, μαζεύονται εκατοντάδες άνθρωποι μαζί, που σκέφτονται διαφορετικά. Πώς να συνεννοηθούν; Έτσι και οι άνθρωποι. Ελάχιστοι είναι οι φίνοι, ένα 10% βάζω εγώ, που να έχουν μπέσα. Οι περισσότεροι κοιτάζουν τον εαυτό τους ή πως θα τη φέρουν πίσω στον άλλον»
Σήμερα ποιοι σας αρέσουν;
«Ο Πάριος μού αρέσει. Από αυτούς που αφήνω πίσω μου είναι πρώτος. Δεν έχει πολλά τραγούδια που θα μείνουνε, αλλά η φωνή του είναι πολύ ωραία. Ο Πάριος ήταν ένας Κόκοτας αλλιώτικος. Μεγάλος τεχνίτης της φωνής, με έχει “ενοχλήσει” στο αυτί πολύ. Κι ο Νταλάρας βέβαια μεγάλος τεχνίτης, ωραίοι τραγουδιστές και οι δύο»
Κι ο Πουλόπουλος;
«Κι ο Πουλόπουλος αλλά όχι τόσο»
Έχει πει πιο σπουδαία τραγούδια από τον Πάριο, που θα μείνουν.
«Αναμφίβολα, αλλά τον “πήγαν” και τα τραγούδια. Εγώ τον έβγαλα τον Πουλόπουλο, και τον πήγα στον Μίκη».
Το συγκεκριμένο βιβλίο δεν συνιστά απλώς μια εκτενή και ολοκληρωμένη παρουσίαση της προσωπικότητας του Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά αποτελεί και σημαντική σκευή για τον μουσικολόγο, τον ερευνητή και κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να έρθει σε επαφή με το σπουδαίο παρελθόν του λαϊκού μας τραγουδιού. Χαρακτηριστικά, ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει:
«Το να μιλήσω για τον Γρηγόρη Μπιθικώτση είναι σαν να μιλάω για τον εαυτό μου, κι ακόμα πιο πολύ. Γιατί, αν η ζωή μου είναι ένα τραγούδι, κι εγώ είμαι σίγουρα ένα τραγούδι, η φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση είναι η καρδιά του τραγουδιού μου».
Ιφιγένεια Σιαφάκα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου