ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ Erri de Luca (Il peso della farfalla)

ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ - ΕΡΙ ΝΤΕ ΛΟΥΚΑ

Το «Βάρος της πεταλουδας» είναι το πρώτο βιβλίο του Ιταλού συγγραφέα και ακτιβιστή Ερι Ντε Λούκα που διαβάσαμε και πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε.  Σπάνια ένα πεζό κείμενο καταφέρνει να συνδυάσει τόσα θετικά στοιχεία. Ποιητική γλώσσα, σφιχτό λόγο, χαμηλότονη λυρικότητα, ευρηματικότητα, εξαιρετικές μεταφορές και μια επαρκή πλοκή, ώστε να υπάρχει «κίνητρο ανάγνωσης» για τον μέσο αναγνώστη. Η μετάφραση άψογη. Η βάση εξέλιξης της ιστορίας είναι μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Αντιμέτωποι, ένας κυνηγός κι ένα αγριόγιδο. Ποιος θα επικρατήσει σε αυτή τη μάχη επικράτησης; Ο κυνηγός έχει την εμπειρία του βουνού για πολλά χρόνια, το αγριόγιδο όμως αποτελεί τμήμα του όρους, γέννημά του. Ο χρόνος που κυλά  φέρνει αντιμέτωπο τον άνθρωπο με τη θλίψη που αναδύεται μέσα από την σταδιακή φθορά των  φυσικών δυνάμεων, που τον εγκαταλείπουν, ενώ αυτός αγωνίζεται να σπάσει τα όρια του :

Μτφρ: Άννα Παπασταύρου

"Υπάρχουν χάδια που, αν προστεθούν σε ένα φορτίο, το κάνουν να κλονιστεί. Ήπιε μια γουλιά και κράτησε το χέρι του γύρω από το ποτήρι. Αν σ' εκείνη τη φάση η γυναίκα του το χάιδευε, η αντοχή του, το φορτίο και το κοφίνι θα κατέρρεαν..."

Ο Ντε Λούκα αγαπάει τους συμβολισμούς. Από τη μια πλευρά στέκει η φύση, το βουνό, το αγριόγιδο, ο αετός,  από την άλλη ο άνθρωπος. Η σύγκρουση είναι φαινομενική, ο άνθρωπος αυτός είναι μέρος της φύσης, τη σέβεται και την αγαπά. Το αγριόγιδο μπορεί να τον σκοτώσει μα δεν το κάνει, τον αφήνει να ανακαλύψει μόνος του τα όρια του, τα όρια του (ανθρώπου) απέναντι στη φύση κι απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό. Ο Ντε Λούκα μας δείχνει μέσα στην μικρή αυτή νουβέλα πώς μπορεί κάποιος να ξεπεράσει τα όρια του, αλλά μέχρι ενός σημείου. Υπάρχει πάντα μια λεπτή γραμμή που αν την ξεπεράσει δεν υπάρχει γυρισμός.

Υπάρχουν κάποια βιβλία που σε μαγεύουν και σε επηρεάζουν βαθιά, ίσως γιατί αγγίζουν βαθύτερες χορδές της ύπαρξης. Ο Ντε Λούκα μπορεί να επηρεάστηκε από το "γέρο και τη θάλασσα" του Χάμινγουαιη, μπορεί και όχι. Σημασία έχει ότι μέσα από τη νουβέλα αυτή, αναδύονται εκτός από συναισθήματα και προβληματισμοι σχετικά με την έννοια του "δικαίου" και του "ηθικού".  Πολλαπλά τα σημεία που "χτυπάει" ο ποιητής. Διότι περί ποιητή πρόκειται. Η αλληγορική σημειολογία του και οι γοργόφτερη ανάπτυξη του τον κατατάσσουν στους κορυφαίους λογοτέχνες της γενιάς του. 

«…Εκείνος δεν αντέδρασε, όμως του ήρθε να καταπιεί το σάλιο του. Μπορούσε να το κρύψει, πίνοντας μια γουλιά από πάνω, αλλά δεν θέλησε και κατάπιε χωρίς. Πήρε τα μάτια απ’ τα χέρια του και κοίταξε στο παράθυρο πίσω από τους ώμους ης γυναίκας. Ένας υδάτινος μίσχος ξεχυνόταν από ένα βράχο πέρα μακριά, λευκή γραμμή πάνω σε μαύρη σελίδα, ο ήχος του δεν έφτανε στα αυτιά τους.Η γυναίκα στράφηκε να κοιτάξει κι αυτή το σημείο όπου είχε προσηλωθεί εκείνος. Έτσι του προσέφερε τον αυχένα της, το πέπλο των λιτών μαλλιών που έπεφταν στιλπνά πάνω στους ώμους, πηδώντας από την καμπύλη του λαιμού. Όπως κυλάει το νερό πάνω στο βράχο, αθόρυβα κατηφόριζαν κι αυτά».

«Το βάρος της Πεταλούδας» εκτός από βραχύ αφήγημα μπορεί κάποιος να το αγοράσει και σαν εγχειρίδιο «καλής λογοτεχνίας». Προτείνεται σε όλων των ειδών τους αναγνώστες, τους ποιητές, τους πεζογράφους κάθε είδους, τους φοιτητές και τους διανοούμενους. 

Στην Ελλάδα έχουν μεταφραστεί κι άλλα του βιβλία: Η μουσική της θάλασσας (Περίπλους) και Τρία άλογα (Αλεξάνδρεια), αλλά τα σκήπτρα έχουν πάρει τώρα οι εξαιρετικές εκδόσεις ¨Κέλευθος». Βραβευμένος στη Γαλλία (1994) και τη Γερμανία, χαρακτηρίστηκε από τον ιταλικό Τύπο «συγγραφέας της δεκαετίας». Ο Έρι ντε Λούκα αυτοπροσδιορίζεται ως «μέλος της τελευταίας επαναστατικής γενεάς του 20ού αιώνα».
                                                                                   Γιώργος Πολ. Παπαδάκης