Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ – ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ

Έργο σταθμός στην λογοτεχνική ιστορία του 19ου αιώνα, η «Μεταμόρφωση» εκδόθηκε σε βιβλίο όσο ο συγγραφέας ήταν στη ζωή, το 1915. Τα επόμενα σπουδαία έργα του, ο «Πύργος» και η «Δίκη» εκδόθηκαν μετά τον θάνατο του αν και είχε αποφασίσει να τα καταστρέψει. Ευτυχώς τα διέσωσε ο φίλος του Μαξ Μπροντ. Το παράλογο στη «μεταμόρφωση» κάνει την εμφάνιση του πολύ γρήγορα. Ο Γκρέγκορ Σάμσα, δημόσιος υπάλληλος ξυπνάει ένα πρωί μεταμορφωμένος σε σκαθάρι. Από κεί και πέρα το έργο συνεχίζεται βασισμένο σε αυτό το γεγονός με απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο. Φυσικά το συμβάν είναι υπερφυσικό αλλά δεν υπηρετεί τους «κανόνες» ενός έργου του φανταστικού, όπως η πρόκληση τρόμου ή η επιστημονική φαντασία. Το «σκαθάρι» είναι η «αφορμή» για μια εκπληκτική αλληγορική ιστορία που καταθέτει τις βασικές εμμονές του συγγραφέα για την σύγχρονη κοινωνία και τον κόσμο. Επίσης η κατάλυση της έννοιας του «δισταγμού» και της αμφιβολίας δυο βασικών θεμελιωδών εννοιών του φανταστικού, απομακρύνει τη «Μεταμόρφωση» από την εκεί κατηγοριοποίηση της. Οι χαρακτήρες του έργου αποδέχονται σχεδόν πλήρως τα αδιανόητο, την μεταμόρφωση ενός ανθρώπου σε έντομο.
Η σατιρική προσέγγιση της υπόθεσης πράγματι προκαλεί το γέλιο σε αρκετά σημεία όπως στο σημείο που κυνηγάνε τον Γκέγκορυ για να τον συνθλίψουν. Δεν είναι όμως αυτός ο σκοπός του Κάφκα. Η μεταμόρφωση των υπολοίπων προσώπων σε καρικατούρες, η αποδόμηση της οικογενειακής συμπαράστασης στα δύσκολα, η τελική αποστασιοποίηση της μητέρας, όπως και το τελικό «πέταγμα» του γιου τους στα σκουπίδια, σηματοδοτεί την «ανάγκη» για αντιμετώπιση της νέας «ρεαλιστικής πραγματικότητας», με το κόστος της διαπόμπευσης και του στιγματισμού - αυτή είναι η «πύρρειος νίκη» του Γκρέγκορυ. Η κυριαρχία του παραλόγου στη σύγχρονη πραγματικότητα είναι η κατάδειξη του Κάφκα. Μια κατάδειξη που θα διατυπωθεί πιο ρεαλιστικά αλλά περισσότερο έντονα στα επόμενα έργα του «Δίκη» και «Πύργος».